اهمیت لثه چسبنده در اطراف ایمپلنت
امروزه یکی از چالش‌های اساسی در موفقیت طولانی‌مدت درمان‌های ایمپلنت دندانی، سلامت و میزان لثه چسبنده اطراف ایمپلنت است. لثه چسبنده نه‌تنها نقش محافظت مکانیکی از بافت‌های عمقی استخوانی را بر عهده دارد، بلکه ثبات و عمر ایمپلنت را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد. کمبود لثه چسبنده در ناحیه ایمپلنت، به‌ویژه در بیماران دریافت‌کننده درمان‌های فول ایمپلنت یا اوردنچر، زمینه‌ساز مشکلات جدی مانند افزایش التهاب، جذب استخوان و حتی شکست ایمپلنت می‌گردد.
لثه چسبنده چیست و چه اهمیتی در ایمپلنت دندانی دارد؟
لثه چسبنده (Keratinized Gingiva) به نواری از بافت لثه اطلاق می‌شود که اطراف دندان‌ها و ایمپلنت‌ها قرار می‌گیرد و در مقایسه با لثه متحرک، از مقاومت و استحکام بالاتری برخوردار است.
وجود لثه چسبنده به دلایل زیر برای ایمپلنت اهمیت حیاتی دارد:
ایجاد سد دفاعی فیزیکی در مقابل نفوذ باکتری‌ها و عوامل آلوده‌کننده به اطراف ایمپلنت
کمک به رعایت بهتر بهداشت دهان و آسان‌تر شدن پاکسازی ناحیه ایمپلنت
کاهش احتمال بروز پری‌ایمپلنتایتیس (التهاب اطراف ایمپلنت)
تحقیقات بالینی نشان داده‌اند نواحی با لثه چسبنده کمتر از ۲ میلی‌متر اطراف ایمپلنت، مستعد التهاب، تحلیل استخوان و مشکلات بهداشتی بیشتری هستند.
تاثیر شرایط لثه چسبنده و استخوان بر انتخاب و مدت درمان ایمپلنت
شرایط بالینی لثه چسبنده و کیفیت استخوان فک هر دو تعیین‌کننده انتخاب روش درمان و موفقیت ایمپلنت هستند:
در نواحی با لثه چسبنده ناکافی، ممکن است پیوند لثه قبل یا همزمان با کاشت ایمپلنت توصیه شود.
اگر استخوان کافی وجود نداشته باشد، روش‌های افزایش استخوان (مانند سینوس لیفت یا GBR) قبل از کاشت ایمپلنت الزامی است.
در درمان‌های فول ایمپلنت (All on X)، وجود باند کافی لثه چسبنده در کل قوس فک موجب سهولت نگهداری و دوام پروتز می‌گردد.
در اوردنچر متکی بر ایمپلنت، لثه چسبنده اطراف اتچمنت‌ها و ایمپلنت‌های ساپورت‌کننده، احتمال زخم و التهاب را کاهش می‌دهد.
پیوند لثه چسبنده: انواع، اندیکاسیون‌ها و تاثیر آن در درمان ایمپلنت
پیوند لثه چسبنده روشی جراحی برای افزایش ضخامت و عرض لثه در نواحی فاقد لثه کافی است. رایج‌ترین روش‌ها عبارتند از:
پیوند اپی‌تلیال آزاد(Free Gingival Graft – FGG): دریافت بافت از کام و انتقال آن به ناحیه مورد نظر
پیوند بافت همبند (Connective Tissue Graft): مناسب برای تقویت ضخامت لثه و پوشش ریشه‌ها
نقش پیوند لثه چسبنده قبل یا حین کاشت ایمپلنت:
افزایش عرض لثه چسبنده موجب راحتی بیشتر بیمار حین مسواک زدن و کاهش ریسک التهاب لثه می‌شود.
مطالعات متعدد نشان داده‌اند که پیوند لثه چسبنده احتمال تحلیل استخوان اطراف ایمپلنت را به طور چشمگیری کاهش می‌دهد.
سطح رسیدگی بهداشت بیمار در حضور لثه چسبنده بسیار بالاتر بوده و ثبات طولانی‌مدت ایمپلنت تضمین می‌شود.
نقش لثه چسبنده در درمان‌های فول ایمپلنت (All on X) و اوردنچر
در درمان‌های فول ایمپلنت و اوردنچر مشکلات لثه بیشتر از سایر بیماران مشاهده می‌شود، زیرا نواحی گسترده‌تری از فک درگیر هستند. نقش لثه چسبنده در این موارد:
در فول ایمپلنت:
وجود لثه چسبنده کافی در مسیر قوس فک، از التهاب حاشیه و تحلیل استخوان زیر پروتز جلوگیری می‌کند. چنانچه کمبود لثه چسبنده پیش‌بینی شود، پیوند همزمان با کاشت یا پیش از درمان توصیه می‌گردد.
در اوردنچر متکی بر ایمپلنت:
چسبندگی لثه اطراف اتچمنت‌ها (مانند Locator یا Ball) از ورود پلاک و حتی زخم‌شدن لثه در اثر حرکات پروتز جلوگیری می‌کند و عمر سرویس اتچمنت‌ها را افزایش می‌دهد.
مطالعات اخیر نشان می‌دهد بیماران فاقد لثه چسبنده مطلوب، کیفیت زندگی پایین‌تر و درصد التهاب بالاتری دارند؛ به‌علاوه رضایت آن‌ها از اوردنچر یا پروتز ثابت به‌شدت کاهش می‌یابد.
نتیجه گیری
ارزیابی عرض و کیفیت لثه چسبنده پیش از شروع درمان ایمپلنت ضروری است.
در صورت ناکافی بودن باند لثه چسبنده، انجام پیوند به عنوان بخشی جدایی‌ناپذیر از پروتکل درمان پیشنهاد می‌شود.
پیوند لثه چسبنده اطراف ایمپلنت در درمان‌های پیچیده (مانند فول ایمپلنت و اوردنچر)، نه‌تنها ضامن موفقیت نهایی درمان است بلکه کیفیت زندگی و سلامت بیمار را به‌شکل معناداری افزایش می‌دهد.
بررسی شرایط استخوان و لثه هر دو باید همزمان انجام شود تا بهترین نتیجه درمانی با کمترین عارضه و کوتاه‌ترین دوره درمان حاصل گردد.
