وقتی صحبت از سیگار و استعمال دخانیات میشود در وهله اول ذهن اکثر افراد به سمت نارسایی‌ها و بیماری‌های ریوی- قلبی و در مرحله بعدی به انواع سرطان ریه سوق داده میشود.
اکثرا سیگار را عامل اصلی ناراحتی‌های مزمن ریوی و قلبی می‌دانند.
اگر تاثیر سیگار بر دهان و دندان را به‌صورت همه‌جانبه بررسی کنیم، علیرغم درست بودن این تصور نباید فراموش کنیم که مجرای ورود دود سیگار و سایر محصولات دخانی به بدن، دهان است و دندانها، لثه و بافت دهان در خط مقدم این آسیب بوده و در معرض شدیدترین آثار سوء آن هستند.
مصرف دخانیات علاوه بر ضرر جانی و آسیب‌هایی که بر سلامتی دارد، تاثیر منفی زیادی هم بر زیبایی چهره شخص خصوصا لبخند و زیبایی آن دارد و رفع این آثار و بازیابی ظاهر اولیه آن هزینه‌های مالی زیادی را برای فرد تحمیل خواهد کرد.
در این مطلب همراه ما باشید تا تاثیر سیگار بر دهان و دندان را برای شما ارائه دهیم.
اکثر مردم از مضرات سیگار برای سلامتی آگاه‌اند. اما بسیاری از مردم نیز هنوز نمی‌دانند که سیگارکشیدن چه تأثیرات مخربی بر روی دهان و دندانها می‌گذارد.
سیگارکشیدن باعث ایجاد لکه روی دندانها، بیماری لثه، ازبین‌رفتن دندان و در موارد شدید موجب سرطان دهان خواهد شد.
لکه شدن دندانها بعد از سیگارکشیدن، وجود نیکوتین و قطران در تنباکو است که در مدت‌زمان کمی موجب زرد شدن دندانها میشود.
افرادی که سیگارمصرف میکنند از قهوه‌ای شدن دندانهای خود بسیار ناراحت اند.
سیگارکشیدن می‌تواند اثرات نامطلوبی بر سلامت دهان و دندان داشته باشد بنابراین افراد سیگاری باید بیشتر از افراد معمولی مراقب دهان و دندانهای خود باشند.
شایع‌ترین مشکلات دهان در افراد سیگاری بیماری لثه است که احتمال بروز این بیماری در این افراد ۴ برابر بیشتر از افراد معمولی خواهد بود.
همچنین بیماری لثه شایع‌ترین دلیل ازدست‌دادن دندانها در بزرگ‌سالان است. افراد سیگاری پلاک دندانی بیشتری دارند و بیشتر از بقیهٔ افراد دچار گسترش بیماری لثه هستند. علاوه بر این سیگار باعث سرطان ریه و گلو میشود؛ درحالی‌که اغلب مردم نمی‌دانند یکی از دلایل اصلی سرطان دهان، سیگارکشیدن است.
مصرف محصولات دخانی همچون سیگار، ویپ و قلیان می تواند آثار زیان باری بر سلامت دهان و دندان داشته باشد. این محصولات حاوی مواد شیمیایی مضر و سمی هستند که می توانند باعث ایجاد مشکلات جدی دندانی و دهانی شود.
سیگار
باعث ایجاد لکه های قهوه ای روی دندان ها می شود.
موجب خشکی دهان و افزایش خطر ابتلا به بیماری های لثه و پوسیدگی دندان می گردد.
خارج کردن دندان باعث افزایش خطر ایجاد سرطان دهان و حلق میشود.
ویپ
مواد موجود در محصولات ویپ می توانند باعث التهاب لثه ها، تشکیل پلاک و پوسیدگی دندان شوند.
مصرف ویپ همچنین خطر ابتلا به بیماری های دهان و دندان را افزایش می دهد.
تأثیر قلیان بر سلامت دهان و دندان
قلیان حاوی مواد سرطان زا و دود آن حاوی فلزات سنگین است که می تواند به سلامت دهان و دندان آسیب برساند.
استفاده از قلیان می تواند باعث ایجاد لکه های تیره روی دندان ها، خشکی دهان و بیماری های لثه شود.مصرف قلیان به طور قابل توجهی بر سلامت دهان و دندان تأثیر منفی دارد و می‌تواند باعث مشکلات جدی شود:
پوسیدگی دندان:
مواد شیمیایی موجود در دود قلیان می‌توانند به سرعت باعث پوسیدگی دندانها شوند.
همچنین قرار گرفتن مکرر دندانها در معرض مواد قندی موجود در میوه‌های مورد استفاده در قلیان، باعث افزایش خطر پوسیدگی میشود.
بیماری‌های لثه:
مواد سمی موجود در دود قلیان سبب التهاب و عفونت لثه‌ها میشوند.
این التهاب می‌تواند در نهایت به بیماری‌های شدید لثه مانند پریودنتیت منجر شود.
سرطان دهان و حلق:
مصرف طولانی‌مدت قلیان افزایش قابل توجهی در خطر ابتلا به سرطان دهان، حلق و مری دارد.
بوی بد دهان:
بوی نامطبوع ناشی از مصرف قلیان یکی دیگر از مشکلات شایع است که در اثر تجمع مواد شیمیایی در دهان ایجاد میشود.
![]("http://drmiladmohamadi.com/wp-content/uploads/2024/12/</h4)
برای بهبود سلامت دهان و دندان افراد مصرف کننده قلیان، راهکارهای مؤثری وجود دارد:
ترک مصرف قلیان:
ترک مصرف قلیان اولین و مهم‌ترین گام برای بهبود سلامت دهان و دندان است.
با ترک قلیان، جلوی آسیب‌های ناشی از مواد شیمیایی موجود در دود گرفته میشود.
بهبود بهداشت دهان و دندان:
مسواک زدن دو بار در روز به مدت 2 دقیقه
استفاده روزانه از نخ دندان
استفاده از دهانشویه‌های حاوی فلوراید
مراجعه منظم به دندانپزشک (حداقل 6 ماه یک بار)
تغذیه مناسب:
مصرف زیاد میوه‌ها و سبزی‌ها
کاهش مصرف غذاهای شیرین و چسبنده
افزایش مصرف کلسیم و ویتامین‌های مرتبط با سلامت دهان
درمان‌های تخصصی:
در صورت وجود بیماری‌های لثه، انجام درمان‌های پریودنتال تخصصی
درمان پوسیدگی‌ها و ترمیم آنها
درمان‌های تخصصی دندانپزشکی می‌تواند به بازگرداندن سلامت دهان و دندان افراد مصرف کننده قلیان بسیار کمک کند. برخی از این درمان‌های تخصصی عبارتند از:
درمان پریودنتال (لثه):
افراد مصرف کننده قلیان اغلب دچار بیماری‌های لثه مانند پریودنتیت هستند.
درمان‌های پریودنتال شامل جرمگیری، پلاک‌برداری و در موارد شدید، جراحی لثه میباشد.
این درمان‌ها باعث بهبود سلامت لثه‌ها و جلوگیری از از دست رفتن استخوان فک میشود.
ترمیم پوسیدگی‌ها:
مصرف قلیان به افزایش تشکیل پلاک و پوسیدگی دندانها منجر میشود.
ترمیم این پوسیدگی‌ها توسط دندانپزشک، باعث بازسازی ساختار دندان و جلوگیری از پیشرفت آسیب‌ها می‌گردد.
اصلاحات زیبایی:
در برخی موارد، مصرف طولانی‌مدت قلیان باعث تغییرات ظاهری در دندانها مانند سیاهی و زردی میشود.
استفاده از روش‌های زیبایی دندانپزشکی از جمله بلیچینگ و ونیرها می‌تواند این تغییرات را اصلاح کند.
بنابراین درمان‌های تخصصی دندانپزشکی به همراه رعایت بهداشت دهان و دندان می‌تواند نقش مؤثری در بازگرداندن سلامت دهان و دندان افراد مصرف کننده قلیان داشته باشد.
سیگاری ها استعداد بیشتری جهت تشکیل پلاک باکتریایی اطراف دندانهایشان دارند که این خود باعث بیماری لثه میشود و علاوه بر آن به علت کمبود انتقال اکسیژن در عروق خونی افراد سیگاری روند ترمیم بافتی لثه ها نیز در این افراد دچار مشکل میشود. با وجود این مشکلات روند تخریب بافت های نگهدارنده دندان در افراد سیگاری سیر سریعتری نسبت به سایرین دارد که در نهایت این تخریب منجر به لق شدن دندان و از دست رفتن آن میشود.
راه های پیشگیری از آسیب های دهان و دندان ناشی از مصرف محصولات دخانی
ترک کامل مصرف محصولات دخانی:
ترک سیگار، ویپ و قلیان مهم‌ترین قدم برای حفظ سلامت دهان و دندان است.
با کمک پزشک و روش‌های درمانی مؤثر مانند داروهای نیکوتینی و مشاوره، می‌توان به ترک این محصولات کمک کرد.
رعایت بهداشت دهان و دندان:
مسواک زدن روزانه، استفاده از نخ دندان و شستشوی دقیق دهان از بروز بیماری‌های لثه و پوسیدگی دندان پیشگیری میکند.
مراجعه منظم به دندانپزشک برای معاینه و تمیز کردن دندانها نیز اهمیت زیادی دارد.
3. استفاده از محصولات بهداشتی مناسب:
– استفاده از خمیردندان حاوی فلوراید به حفاظت از دندانها کمک میکند.
– مصرف آب نمک یا دهانشویه های ضدعفونی کننده می‌تواند به بهبود وضعیت لثه‌ها کمک نماید.
4. رژیم غذایی سالم:
– مصرف مواد غذایی غنی از ویتامین و مواد معدنی مانند میوه‌ها و سبزی‌ها به سلامت دهان و دندان کمک میکند.
– محدود کردن مصرف مواد قندی و نوشیدنی‌های شیرین نیز در پیشگیری از پوسیدگی دندان مؤثر است.
چرا دندانها در اثر مصرف سیگار رنگ میگیرند ؟
یکی از عوارض مصرف دخانیات رنگ گرفتگی دندانهاست که به علت نیکوتین و تار موجود در آن میباشد. در کوتاه مدت دندانها به رنگ زرد در می آیند و در مصرف طولانی مدت آن دندانها تقریباً قهوه ای رنگ میشوند.
دندان
در افراد سیگاری لثه ها ملتهب و عفونی هستند ولی به علت نیکوتین موجود در سیگار میزان خون رسانی به لثه کم میشود و غالبا شاهد خونریزی به هنگام مسواک زدن در این افراد نیستیم همین امر باعث میشود به اشتباه شرایط دهان و دندان طبیعی به نظر رسد. در افراد سیگاری اتصال بین لثه و دندان دچار اختلال میشود لثه تحلیل رفته و به مرور زمان دندانها لق میشوند (دندانهایی که ممکن است سالم باشند.)
میزان تشکیل جرم در افرادی که سیگار مصرف میکنند بسیار بالاست و معمولا لازم است هر چند ماه جرمگیری انجام دهند. دندانهای افراد سیگاری معمولا در نتیجه دود و حرارت سیگار ترک های بسیار ریزی دارند، این ترک ها محل تجمع میکروب و رنگدانه های حاصل از دود سیگار هستند.
باعث تغییر رنگ دندان و زرد شدن دندانها میشود.
به آنزیم های بزاقی آسیب میرساند و در این افراد میزان بزاق کم میشود، خشکی دهان باعث بوی بد دهان و افزایش پوسیدگی میشود.
روند ترمیم زخم را به تاخیر می اندازد و منجر به افزایش خطر عفونت زخم ها میشود.
به عنوان مثال بهبودی بعد از خارج کردن دندان که در این افراد کندتر صورت میگیرد. در این افراد درمان های دندانپزشکی مثل ایمپلنت و درمان های زیبایی غالبا با شکست روبه رو میشود. و همینطور احتمال پوسیدگی مجدد بعد از ترمیم دندان افزایش می یابد. در این افراد احتمال بروز ضایعات و سرطان های بدخیم دهانی افزایش می یابد.
تاثیر سیگار در بروز بیماری لثه
منظور از بیماری لثه یا پریودنتال، همان عفونت لثه‌ها است که بر اثر تجمع باکتری‌ها و میکروب‌ها در زیر لثه به‌وجود می‌آید که یکی از عوامل این تجمع ، مصرف سیگار و دخانیات است. ادامه دار بودن این تجمع، باعث التهاب لثه خواهد شد.
با توجه به مطالب گفته شده، اگر مصرف خود دخانیات هم عامل مؤثر در بیماری لثه نباشد، در تشدید آن می‌تواند نقش زیادی داشته باشد.
همچنین به علت کاهش خون‌رسانی و کمبود انتقال اکسیژن در عروق خونی ناحیه دهان، روند ترمیم بافت لثه در افراد سیگاری با مشکل مواجه میشود.
قابل ذکر است که سیگار کشیدن می‌تواند در افرادی که اقدام به کاشت دندان میکنند، پروسه درمان را با شکست مواجه کند و فرایند جوش خوردن پایه ایمپلنت(فیکسچر) با استخوان فک را مختل میکند.
در صورت تشدید این التهاب، بافت همبند لثه‌ها به همراه استخوان فک که در پشتیبانی از دندانها نقش بسزایی ایفا میکنند، در اثر توکسین‌های باکتریایی تخریب شده و از دندانها فاصله میگیرند و ایجاد فاصله و عدم حمایت لثه و بافت همبند اطراف آن از دندان به مرور زمان، باعث لق شدن دندانها و در ادامه از دست دادن آنها میشود.
علائم بیماری لثه
وجود هر یک از علائم زیر می‌تواند دلیلی بر بیماری لثه باشد. بنابراین با شناختن و مشاهده آنها می‌توانید به دندانپزشک خود مراجعه کرده و اقدامات لازم را در وقت مقتضی انجام دهید.
بوی بد دهان
التهاب لثه‌ها(شایع‌ترین علامت)
قرمز شدن لثه‌ها
تحلیل لثه
خونریزی لثه‌ها هنگام مسواک زدن
احساس درد هنگام جویدن غذا
لق شدن دندانها
راه‌های پیشگیری از بیماری لثه در افراد سیگاری
ترک سیگار یا اقدام برای کاهش مصرف آن
رعایت بهداشت دهان و دندان
مسواک زدن مستمر
نخ دندان کشیدن
تمیز کردن سطح زبان با یک مسواک نرم
مراجعه به دندانپزشک در صورت مشاهده هرگونه ناهنجاری در لثه
سرطان دهان و علائم آن
یکی از دلایل اصلی جهش سلولی و بروز سرطان در ناحیه دهان، زبان، گلو، گونه و لب‌ها مصرف دخانیات و مشتقات آن است. افراد سیگاری نسبت به افراد غیرسیگاری استعداد بیشتری در ابتلا به این نوع سرطان‌ها دارند.
معمولا ابتلا به این سرطان‌ها دارای علائمی هستند که در مراحل اولیه توسط دندانپزشک متخصص و انجام آزمایش‌های تشخیصی لازم قابل شناسایی و تشخیص هستند. هرچه تشخیص در مراحل اولیه اتفاق افتد، درمان نیز با موفقیت بالایی می‌تواند نتیجه دهد.
برخی از علائمی که نیاز است آنها را بشناسیم عبارتند از:
احساس درد در ناحیه دهان
خونریزی‌های بدون علت در دهان
احساس درد در هنگام جویدن یا بلعیدن غذا
شروع خونریزی‌های بدون علت در دهان
بروز ورم یا برآمدگی در ناحیه دهان
احساس بی‌حسی در ناحیه دهان
وجود لکه‌های رنگی در ناحیه دهان
ایجاد زخم‌هایی که بدون علت در دهان ایجاد شده و ترمیم نمی‌شوند
نتیجه‌گیری:
در پایان، بررسی اثرات مخرب سیگار، ویب و قلیان بر سلامت دهان و دندان نشان می‌دهد که این مواد نه تنها به سلامت عمومی آسیب می‌زنند، بلکه به‌طور خاص نیز به ساختارهای دهانی آسیب می‌رسانند. مصرف این مواد می‌تواند منجر به بروز مشکلات جدی از جمله بیماری‌های لثه، پوسیدگی دندان، تغییر رنگ دندانها و بوی بد دهان شود. همچنین، شواهد نشان می‌دهد که نیکوتین و سایر مواد شیمیایی موجود در این محصولات، فرآیندهای التهابی را در دهان تشدید کرده و خطر ابتلا به سرطان‌های دهانی را افزایش می‌دهند.
با توجه به این آثار مخرب، ضروری است که آگاهی عمومی درباره خطرات مصرف سیگار، ویب و قلیان افزایش یابد و برنامه‌های پیشگیری و درمان برای کاهش استفاده از این محصولات به‌ویژه در جوانان و نوجوانان تقویت شود. ارتقاء سلامت دهان و دندان نیازمند تلاش‌های مشترک از سوی افراد، خانواده‌ها، جامعه و سیستم‌های بهداشتی است تا بتوانیم از عوارض جدی ناشی از مصرف این مواد جلوگیری کنیم و به حفظ سلامت دهان و دندان کمک کنیم.
