التهاب لثه و عوامل ایجادکننده‌ی آن

التهاب لثه، که به آن ژنژیویت هم گفته می‌شود، یک بیماری شایع دهان و دندان است که به دلیل تجمع پلاک میکروبی در خط لثه ایجاد می‌شود. این پلاک، با تحریک لثه‌ها، باعث قرمزی، تورم و خونریزی آن‌ها می‌شود. اگر التهاب لثه به موقع درمان نشود، می‌تواند به بیماری‌های جدی‌تر لثه مانند پریودنتیت و در نهایت از دست دادن دندان‌ها منجر شود. در این مقاله، به بررسی التهاب لثه و عوامل ایجادکننده‌ی آن میپردازیم.

ساختار لثه

لثه‌ها، بافت‌های نرم و صورتی رنگی هستند که دندان‌ها را احاطه می‌کنند و از دندان ها در برابر عوامل مضر محافظت می‌کنند. سلامت لثه‌ها برای حفظ سلامت دهان و دندان و به طور کلی، سلامتی کلی بدن ضروری است. 1. لثه چسبنده: لثه چسبنده، بافتی محکم و ضخیم است که به طور مستقیم به دندان و استخوان فک متصل می‌شود. این بخش از لثه، نقش اساسی در محافظت از ریشه دندان‌ها و استخوان‌های فک در برابر عفونت و آسیب دارد. لثه چسبنده، به طور طبیعی حدود 1 تا 2 میلی‌متر از سطح تاج دندان را می‌پوشاند. 2. شیار لثه‌ای: شیار لثه‌ای، فضای باریکی است که بین لثه چسبنده و دندان ایجاد می‌شود. عمق این شیار در حالت طبیعی، حدود 1 تا 3 میلی‌متر است. شیار لثه‌ای، محل تجمع پلاک و باکتری‌ها است و اگر به طور مرتب تمیز نشود، می‌تواند منجر به التهاب لثه و بیماری‌های پریودنتال شود. 3. مایع لثه‌ای: سیالی است که به طور طبیعی از لثه‌ها ترشح می‌شود، این مایع، حاوی سلول‌های ایمنی و آنتی‌بادی‌هایی است که به مبارزه با عفونت‌ها کمک می‌کنند. مایع لثه‌ای، همچنین به شستشوی شیار لثه‌ای و پاکسازی آن از پلاک و ذرات غذا کمک می‌کند. 4.لثه آزاد لثه آزاد، بخش نازک‌تر و ظریف‌تر لثه است که لبه آن، دور تا دور تاج دندان را می‌پوشاند. لثه آزاد، به طور مستقیم به دندان متصل نیست و به راحتی با انگشت یا مسواک قابل حرکت است و وظیفه اصلی آن، پوشاندن ریشه دندان و محافظت از آن در برابر تحریکات است. 5. پاپیلای لثه‌ای: پاپیلای لثه‌ای، برجستگی‌های نوک‌تیز و مثلثی شکل لثه هستند که بین دندان‌ها قرار دارند. این برجستگی‌ها، به پر کردن فضای بین دندان‌ها و جلوگیری از ورود ذرات غذا و باکتری‌ها به این فضاها کمک می‌کنند.

عوامل موثر در ایجاد التهاب لثه

عدم رعایت بهداشت دهان و دندان

مهم‌ترین عامل ایجاد التهاب لثه، عدم رعایت بهداشت دهان و دندان به طور صحیح است. عدم استفاده از مسواک و نخ دندان به طور مرتب، به تجمع پلاک میکروبی در خط لثه و در نهایت، التهاب و بیماری لثه منجر می‌شود. در عرض 24 تا 48 ساعت پس از مسواک زدن، باکتری‌های موجود در دهان شروع به تشکیل پلاک میکروبی روی سطوح دندان‌ها می‌کنند. اگر پلاک میکروبی به طور مرتب از بین نرود، به مرور زمان سفت شده و به جرم تبدیل می‌شود. باکتری‌های موجود در پلاک و جرم، مواد شیمیایی مضری تولید می‌کنند که به لثه‌ها آسیب می‌رسانند.این مواد شیمیایی مضر، باعث التهاب لثه می‌شوند. لثه‌های ملتهب، قرمز، متورم و به لمس حساس می‌شوند

سیگار کشیدن

استعمال دخانیات، یکی از مهم‌ترین عوامل خطر ابتلا به بیماری‌های لثه است. مواد شیمیایی موجود در دود سیگار، به لثه‌ها آسیب می‌رسانند و سیستم ایمنی بدن را ضعیف می‌کنند. این امر، به نوبه خود، توانایی بدن برای مبارزه با عفونت‌های لثه‌ای را کاهش می‌دهد.

 داروها

مصرف برخی از داروها، مانند داروهای ضد بارداری، داروهای ضد افسردگی و کورتیکواستروئیدها، می‌تواند خطر ابتلا به التهاب لثه را افزایش دهد. این داروها، می‌توانند منجر به خشکی دهان و کاهش جریان بزاق شوند که به نوبه خود، به تجمع پلاک میکروبی در دهان کمک می‌کند.

 عوامل ژنتیکی

برخی از افراد، به طور ژنتیکی مستعد ابتلا به بیماری‌های لثه هستند. اگر سابقه خانوادگی ابتلا به بیماری‌های لثه دارید، باید برای حفظ سلامت لثه‌های خود، مراقبت‌های بیشتری به خرج دهید.

 بریس‌ها و دندان مصنوعی

اگر از بریس یا دندان مصنوعی استفاده می‌کنید، باید به طور مرتب و با دقت بیشتری بهداشت دهان و دندان خود را رعایت کنید. بریس‌ها و دندان مصنوعی می‌توانند محل تجمع پلاک میکروبی باشند و در صورت عدم تمیز کردن صحیح، ممکم است منجر به التهاب لثه شوند.

عوامل موضعی

شکل نامناسب یا موقعیت نادرست دندان‌ها: دندان‌هایی که به طور نامنظم یا کج روی لثه قرار گرفته‌اند، تمیز کردن آن‌ها دشوارتر است و ممکن است به تجمع پلاک میکروبی در لثه‌ها و در نهایت، التهاب لثه منجر شوند. ترمیم‌های دندانی نامناسب: روکش‌های دندانی یا ترمیم های دیگر اگر به درستی انجام نشده باشند و لبه‌های تیزی داشته باشند ممکن است به لثه‌ها آسیب برسانند و منجر به تجمع پلاک میکروبی در این نواحی شوند. وجود وسایل ارتودنسی یا پروتز در دهان: بریس‌ها، سیم‌ها و سایر وسایل ارتودنسی، همچنین دندان مصنوعی و ایمپلنت‌های دندانی، می‌توانند تمیز کردن دهان را دشوارتر کرده و به تجمع پلاک میکروبی در اطراف آن‌ها منجر شوند. استفاده نادرست از وسایل بهداشتی دهان: استفاده نادرست از مسواک و نخ دندان، نمی‌تواند به طور کامل پلاک میکروبی را از سطوح دندان‌ها و خط لثه‌ها پاک کند و به تجمع آن و در نهایت، التهاب لثه منجر میشود.

عوامل سیستمیک

بیماری‌های زمینه‌ای: برخی از بیماری‌های زمینه‌ای، مانند دیابت، بیماری‌های قلبی و عروقی و نقص سیستم ایمنی، می‌توانند خطر ابتلا به التهاب لثه را افزایش دهند. افراد مبتلا به این بیماری‌ها، بیشتر در معرض ابتلا به عفونت‌های لثه‌ای هستند و ممکن است در درمان این بیماری‌ها با مشکل مواجه شوند. تغییرات هورمونی: تغییرات هورمونی در زنان، مانند دوران بارداری، یائسگی و قاعدگی، می‌تواند منجر به افزایش جریان خون به لثه‌ها و حساس شدن آن‌ها شود. این امر، می‌تواند خطر ابتلا به التهاب لثه را افزایش دهد. سوء تغذیه و کمبود مواد مغذی: کمبود ویتامین C و سایر مواد مغذی ضروری، می‌تواند سیستم ایمنی بدن را ضعیف کرده و به طور کلی، خطر ابتلا به بیماری‌ها را افزایش دهد. استرس: استرس، می‌تواند سیستم ایمنی بدن را ضعیف کند و به طور کلی، خطر ابتلا به بیماری‌ها را افزایش دهد. سن بالا: با افزایش سن، لثه‌ها نازک‌تر وحساس تر می‌شوند و به همین دلیل، بیشتر در معرض التهاب و بیماری قرار می‌گیرند.

خشکی دهان

بزاق، نقش مهمی در شستشوی دهان و از بین بردن باکتری‌ها دارد. خشکی دهان، که به آن زِروستومیا هم گفته می‌شود، می‌تواند به دلیل مصرف برخی داروها، بیماری‌های خاص یا تنفس دهانی به وجود آید. خشکی دهان، با کاهش توانایی بزاق در پاکسازی دهان، به تجمع پلاک میکروبی و ایجاد التهاب لثه کمک می‌کند.

نتیجه گیری

التهاب لثه، بیماری شایعی است که در اثر تجمع پلاک میکروبی در خط لثه ایجاد می‌شود. این بیماری، در صورت عدم درمان به موقع، می‌تواند به مشکلات جدی‌تر مانند تحلیل لثه، لق شدن دندان‌ها و حتی از دست رفتن دندان‌ها منجر شود. عوامل متعددی می‌توانند در ایجاد یا تشدید التهاب لثه نقش داشته باشند که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از: عدم رعایت بهداشت دهان و دندانی، بیماری‌های زمینه‌ای، تغییرات هورمونی، داروها، خشکی دهان.با رعایت بهداشت دهان و دندان و مراجعه به دندانپزشک میتوانید از سلامت لثه و دندان های خود مطمئن شوید.